نشریه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران
پیاپی 27 (زمستان 1401)

کمبود بارش و به دنبال آن کمبود آب، یکی از مهم ترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک است. توسعه روش های جمع آوری آب باران می تواند به عنوان یکی از روش های افزایش سطح کشت، نقش موثری ایفا کند. تکنیک های جمع آوری آب باران علاوه بر اینکه می تواند نیازهای آبی را در مناطق خشک برطرف سازد، با توجه به ماهیت خود می تواند در کاهش سیل و کنترل رسوب نیز موثر واقع گردد. سیل یکی از بلایای طبیعی اما خسارت آن قابل پیشگیری است و اجرای طرح های آبخیزداری یکی از مهمترین اقدام ها در پیشگیری از خسارت های سیل است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
آبخیزداری به مجموعه اقدامات برنامه ای و عملیاتی گفته می شود که منجر به مهار روان آب و کاهش خسارت سیلاب، تقویت سفره آب های زیرزمینی ، تقویت پوشش گیاهی و جلوگیری از فرسایش خاک می شود و اجرای عملیات مکانیکی مانند ساخت سازه های متعدد مانند سنگ و ملات، بندهای خاکی و عملیات زیستی مانند بذرپاشی، نهالکاری و کپه کاری از جمله طرح های آبخیزداری محسوب می شود. بندهای خاکی وطرح های تغذیه ی مصنوعی حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری وظیفه استحصال آب ندارند و صرفا برای کاهش سرعت سیلاب و جلوگیری از خسارت ناشی سیل احداث می شود، اما به ذخیره آب نیز کمک می کند.
هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثربخشی طرح تغذیه مصنوعی در کاهش میزان سیل و رواناب های سطحی درشهر کره ای واقع در شهرستان سرچهان می باشد. نتایج حاصل از بازدید میدانی و پرسشهای محلی نشان میدهد که ساخت سازه های کنترل سیلاب و سازه های تغذیه سفره اب زیر زمینی بسیار موثر بوده و ساکنین این منطقه رضایت بسیار زیادی از احداث شدن این سازه ها داشته و آنرا در کنترل شدن سیلاب های فصلی منطقه بسیار ضروری و لازم میدانند و با توجه به افزایش یافتن سطح سفره آب زیرزمینی در این منطقه، علاقه مندی زیادی در بین ساکنان جهت مشارکت در اجرای چنین طرح هایی بوجود آمده است.

به منظور بررسی الگوی پراکنش روشنه ها، تنوع زیستی گیاهی و تغییرات خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و لایه های آلی خاک روشنه ها در توده های خالص و آمیخته راش 7 قطعه نمونه 25 هکتاری (500*500 متری) در داخل پارسل های 4، 5، 7، 15، 16، 17، 18 سری دو شصت کلاته (جنگل مدیریت نشده) که از نظر موقعیت مکانی یکسان هستند انتخاب شد. پس از شناسایی روشنه ها و آمار برداری صددرصد روشنه ها شکل عمومی آنها پس از ثبت مختصات مکانی با دستگاه GPS در محیط اتوکد ترسیم گردید. نتایج نشان داد خصوصیات خاک در هریک از دو همق در موقعیت های متفاوت تاج پوشش بین توده خالص و آمیخته: اسیدیته خاک، فسفر و پتاسیم قابل جذب معنی دار بود و همچنبن عمق لایه آلی در توده خالص به طور معنی داری در روشنه های تاج پوشش کمتر از تاج پوششبسته بوده و در میان متغییرهای مورد بررسی در لایه آلی هیچ کدام از خصوصیات مورد اندازه گیری از قبیل اسیدیته، کربن آلی، ازت کل، فسفر وپتاسیم قابل جذب در میان موقعیت های مختلف تاج پوشش معنی دار نبود.

مطابق آمار تهیه شده توسط سازمان ملل متحد در میان بلایای طبیعی، سیل و طوفان بیشترین تلفات و خسارات را به جوامع بشری وارد آورده اند، بگونه ای که تنها در یک دهه میزان خسارات ناشی از سیل و طوفان بالغ بر 21 میلیارد دلار در مقابل 18 میلیارد دلار خسارات ناشی از زلزله بوده است. این امر در کشور ما نیز صادق است و در اغلب سال های گذشته حدود 70% اعتبارات سالانه طرح کاهش اثرات بلایای طبیعی و ستاد حوادث غیر مترقبه صرف جبران خساران ناشی از سیل شده است. آبخیزداری الهی ترین نگاه به طبیعت است و آبخیزدار را میتوان پزشک طبیعت نامید. یک آبخیزدار خوب با بررسی دقیق و مطالعه علمی حوضه آبخیز، به تعبیری دردهای یک حوضه را شناخته و در جهت درمان آن برنامه ریزی می کند. یکی از مهمترین نقاط بحرانی شهرستان پاسارگاد، سعادتشهر است که سیل منتهی به آن از منطقه وسیع دشت سر پنیران در شمال شرقی سعادت شهر سر چشمه میگیرد. هر از چند سال، آب های ناشی از بارندگی با شدت و در زمان طولانی از تنگه سعادت شهر عبور کرده و پس از قطع جاده ارتباطی شیراز - اصفهان، خسارات مختلف بویژه در مناطق مسکونی و دشت حاصلخیز و کم شیب کمین که حد فاصل سعادت شهر و رودخانه سیوند قرار دارد به وجود می آورد. اقدامات ابخیزداری مناسب در این منطقه میتواند تا حد زیادی از خسارات احتمالی سیل جلوگیری کند.

الیاف پلی پروپیلن یا الیاف PP یکی از الیاف جدید شیمیایی است. پلی پروپیلن ها در دنیا به مقدار زیادی تولید می شوند و بعد از پلی استرها، پلی آمیدها و آکریلیک ها در رتبه چهارم از نظر تولید قرار دارند. میزان تولید الیاف پلی پروپیلن در دنیا در حدود 4 میلیون الیاف در سال است. این الیاف برای اولین بار توسط هییت مهندسین آمریکا (US Corps of Engineers) در سال 1965 برای ساخت بتن مقاوم به انفجار، مورد استفاده قرار گرفت. این الیاف به مرور مورد استفاده بیشتر قرار گرفت؛ تا جایی که امروزه از این الیاف چاپ شده در بتن، برای مسلح سازی آن مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این الیاف در بتن موجب افزایش مقاومت کششی، افزایش مقاومت خمشی، افزایش سفتی، افزایش مقاومت در برابر ضربه و بهبود مود گسیختگی بتن می شود.